Stel je voor: je fietst langs de Nieuwe Zijdse en je ziet een levensgroot billboard hangen met een model in verleidelijke lingerie en met een suggestieve blik. Oh, als ik ook zo’n mooi setje had, dan zou ik me heel zelfverzekerd en mooi voelen, en dan zou mijn vriend weer van me houden, denk je. Je voelt letterlijk wat het met je doet, en hoe gelukkig het nieuwe setje je zou maken.
Je gevoelens zijn bespeeld. Is dat erg?

WAT IS MANIPULATIE?

Natuurlijk worden je gevoelens voortdurend beïnvloed door factoren van buitenaf, maar het gaat niet opzettelijk regenen om jou te pesten. Het beïnvloeden van je gevoelens wordt pas manipulatie als het met de bedoeling gebeurt om jouw gedrag te kunnen sturen, én als het stiekem gebeurt. Als je vriend tegen je zegt: “Ga de afwas doen!” dan is dat geen manipulatie, maar gewoon botte dominantie.

BEROEPSMATIGE MANIPULATIE

Niemand kan je dwingen om iets te kopen. Je bepaalt zelf wel waaraan je je geld uitgeeft. Aan een product dat iets belooft waarnaar jij verlangt, bijvoorbeeld. Liefde, schoonheid, respect, aanzien: de reclamejongens en –meisjes beloven het je allemaal. En weet je wat? Als jij écht gelooft dat die nieuwe jurk jou onweerstaanbaar maakt, of dat je door die nieuwe auto veel meer en betere opdrachten binnensleept, dan is het waarschijnlijk ook zo: dat is de kracht van positief denken.
Bedenkelijker is het als instanties opzettelijk negatieve gevoelens als angst, jaloezie en afgunst gaan aanwakkeren om bijvoorbeeld verzekeringen of loterijtickets te verkopen. Hoe zou jij het vinden als iedereen in de straat een prijs won, behalve jij? Deze verliezers worden door de Postcodeloterij uitgebreid geinterviewed. Hoe angstiger en afgunstiger de kijkertjes gemaakt worden, hoe meer loten zij verkopen.
Dan zijn er nog de mensen die hun hele businessmodel gebaseerd hebben op manipulatie: dat zijn de oplichters en scammers, die jou geld afhandig maken in ruil voor loze beloften.

MANIPULATIE IN RELATIES

Manipulatie in relaties komt veel voor. Je vriend(in) speelt spelletjes met je, of houdt je eindeloos aan het lijntje. Angst, hoop, en af en toe een mooi moment zorgen ervoor dat jij het spelletje meespeelt. Andere manipulators spelen het anders: ze zorgen er bijvoorbeeld door hun slachtofferrol voor dat jij je voortdurend schuldig voelt. Mág jij je eigenlijk wel goed voelen, als je partner zich zo beroerd voelt?

Manipulatie in relaties heeft meestal te maken met de behoefte aan controle. Jammer, want juist in het loslaten van deze controle kan je het meeste liefdesgeluk vinden. Dat heet overgave en vertrouwen.

HOE HERKEN JE MANIPULATIE?

Ieder mens heeft een eigen vrije wil. Het is belangrijk dat je die gebruikt, want alleen zo vind jij je eigen, unieke weg in het leven. Je gevoelens spelen een belangrijke rol als wegwijzers hierbij, maar juist die gevoelens worden bij manipulatie heel bedriegelijk bespeeld. Het is dan ook niet ongewoon dat je manipulatie vaak achteraf pas bemerkt. Doe je dingen die je normaal niet zou doen? Pas hiervoor op:

• Je doet dingen waar je je eigenlijk voor schaamt of niet goed bij voelt. Je denkt dat je vrienden het af zouden keuren.
• Je zou dit niet uit vrije wil gedaan hebben.
• Je intuïtie zegt dat er iets niet klopt. Je krijgt duidelijke voortekens.
• Je wordt aangezet tot illegale acties. Dat je vriend geldproblemen heeft, betekent niet dat jij met drugs de grens over moet.
• Je denkt dat jíj degene bent die fout is. Je partner vraagt: “Vertrouw je me soms niet?” Jij gaat je schuldig voelen dat je zo wantrouwend bent, en maakt die 2000 € toch maar over op zijn of haar rekening.
• Er wordt druk op je uitgeoefend. Je moet nú beslissen, zodat je geen tijd hebt om na te denken.

HOE VOORKOM JE MANIPULATIE?

Laat je in geen gevoel onder druk zetten of schuldgevoelens aanpraten. Zorg dat je tijd hebt om over een beslissing na te denken, en neem voldoende emotionele afstand van de situatie. Vertrouw op je eigen inzicht, en zorg voor voldoende zelfrespect. Vraag om hulp als je er zelf niet uitkomt.
Besef tenslotte dat negatieve gevoelens ook bij het leven horen. Je kunt ze niet altijd vermijden en dat hoeft ook niet. Als je met je emoties om hebt leren gaan, weet je dat ook vervelende gevoelens weer verdwijnen. Zo hebben manipulators veel minder kans om jouw gevoelens te bespelen.

_________
auteur:
Roelien Reinders
schrijver en coach Trancemissie